Chińskie samochody w Polsce – różne drogi legalizacji

Paweł Janas, samar.pl: Czy wszystkie chińskie marki motoryzacyjne wchodzące na polski rynek mają europejską homologację, czy niektóre działają na podstawie jednostkowego dopuszczenia do ruchu?

Artur Marciniszyn, kierownik Wydziału Homologacji Pojazdów Transportowego Dozoru Technicznego (TDT): Nie wszystkie. Zdarza się, że chińskie pojazdy mają ważne świadectwo homologacji typu UE, ale trafiają też do nas samochody dopuszczone do ruchu na podstawie krajowego lub indywidualnego dopuszczenia. Nie prowadzimy jednak rejestru, który pozwalałby dokładnie określić liczbę pojazdów wprowadzanych na polski rynek każdą z tych ścieżek.

false

© TDT

Co oznacza dla producenta posiadanie pełnej homologacji, a co – dopuszczenia jednostkowego?

Świadectwo homologacji typu UE oznacza, że producent może seryjnie wytwarzać pojazdy zgodne z wymaganiami technicznymi określonymi w przepisach unijnych. Dokument ten wydaje organ homologacyjny po przeprowadzeniu badań przez uprawnioną służbę techniczną, na podstawie których potwierdza się zgodność pojazdu z przepisami. Badany jest egzemplarz reprezentatywny dla danego typu. Natomiast dopuszczenie indywidualne wydawane jest dla konkretnego pojazdu – nie typu – również po przeprowadzeniu badań natury homologacyjnej. Jeśli wynik takiego badania jest pozytywny, pojazd może zostać dopuszczony do ruchu.

Jak wyglądają te dwie procedury – homologacji typu i dopuszczenia indywidualnego?

Pojazd, który ma być zarejestrowany w Polsce, musi spełniać wymagania wynikające z jednej z tych procedur – unijnej homologacji typu albo indywidualnego dopuszczenia pojazdu. Homologacja typu UE pojazdu wynika z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/858. O taki dokument może ubiegać się wyłącznie producent pojazdu. Z kolei indywidualne dopuszczenie regulowane jest przez ustawę z 14 kwietnia 2023 r. oraz rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 2 sierpnia 2023 r. W tym przypadku o dokument może ubiegać się także właściciel pojazdu.

W praktyce oznacza to, że każdy pojazd rejestrowany w UE musi być objęty albo unijnym świadectwem homologacji (gdy jest produkowany seryjnie), albo indywidualnym dopuszczeniem (gdy mowa o produkcie jednostkowym). W Polsce oba dokumenty wydaje Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego.

W obu przypadkach wymagane są badania homologacyjne przeprowadzane przez służby techniczne wskazane na stronie internetowej TDT. TDT sam nie prowadzi tych badań – są one realizowane przez uprawnione jednostki, którym producent dostarcza odpowiednią dokumentację techniczną.

Czy procedury te realizowane są w Polsce, czy też w innych krajach UE?

Obie procedury – zarówno unijna homologacja typu, jak i indywidualne dopuszczenie – mogą być przeprowadzane zarówno w Polsce, jak i w innych krajach członkowskich UE.

Ile kosztują badania homologacyjne lub dopuszczenie jednostkowe?

Koszty badań homologacyjnych ustalane są indywidualnie przez poszczególne służby techniczne i nie są regulowane przepisami prawa. Natomiast maksymalne stawki za wydanie dokumentów przez TDT są określone ustawowo: świadectwo homologacji typu pojazdu: do 1600 zł, zmiana świadectwa: do 400 zł, krajowe lub indywidualne dopuszczenie pojazdu: do 800 zł

Załóżmy, że nowy chiński producent chce rozpocząć sprzedaż aut w Polsce i dysponuje już europejską homologacją. Co dalej?

Jeśli producent ma unijne świadectwo homologacji typu, dokument ten jest honorowany we wszystkich państwach członkowskich. Nie trzeba wówczas uzyskiwać dodatkowej zgody od TDT. Jeżeli jednak producent posiada tylko świadectwo krajowej homologacji (np. wydane w innym państwie członkowskim UE), musi uzyskać decyzję o jego uznaniu w kraju, w którym zamierza wprowadzić pojazd do obrotu – czyli np. w Polsce.

Czy istnieje jeden unijny urząd, który przeprowadza badania homologacyjne dla całej UE?

Nie. W UE nie ma centralnego organu odpowiedzialnego za homologację. Każde państwo członkowskie posiada własny organ udzielający homologacji – w Polsce jest to Dyrektor TDT. Badania przeprowadzają służby techniczne wyznaczone przez te organy. Wykaz służb technicznych uznawanych przez TDT dostępny jest na naszej stronie. Służby te wykonują badania homologacyjne do postępowań prowadzonych przez TDT.

Jeden z niedużych importerów informował samar.pl, że zanim auta trafią na polski rynek sprowadza je do swojego centrum logistycznego w Niemczech i tam dostosowuje na potrzeby europejskiej homologacji. „Aby było to możliwe, auta muszą uprzednio przejść procedurę jednodniowej rejestracji w Niemczech. Dopiero po uzyskaniu dokumentu z TUV, czyli dopuszczeniu do ruchu, sprowadzamy je do Polski”. Czy według podobnej procedury homologację uzyskują niektórzy chińscy gracze wchodzący do naszego kraju?

Nie mamy możliwości monitorowania sposobu, w jaki każdy chiński pojazd trafia na polski rynek. Właściciela pojazdu, celem jego rejestracji obejmują oczywiście stosowne obowiązki determinowane przepisami ustawy Prawo o ruchu drogowym, chodzi mianowicie o dokumenty wymagane do rejestracji pojazdu. Jeśli ma wymagane dokumenty, wydane zgodnie z przepisami i ważne dla danego pojazdu, to dopuszczenie do ruchu jest możliwe. Natomiast te pojazdy, które trafiły do procedur realizowanych w TDT nie były wcześniej rejestrowane czasowo.

Co jeśli chiński producent nie ma jeszcze homologacji unijnej, ale chce wprowadzić pojazdy na polski rynek?

Wtedy może wybrać ścieżkę – albo wystąpi o unijną homologację typu pojazdu, albo zdecydować się na indywidualne dopuszczenie każdego egzemplarza. TDT nie ingeruje w wybór procedury – naszą rolą jest sprawdzenie, czy wybrana ścieżka spełnia odpowiednie wymagania prawne i techniczne.

Dziękuję za rozmowę