Koniec pobłażania dla brawury na drogach

Ustawa z 4 grudnia 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego ma na celu skuteczniejsze zwalczanie najgroźniejszych wykroczeń i przestępstw drogowych. Szczególny nacisk położono na czyny popełniane w warunkach recydywy, nielegalne wyścigi oraz rażąco niebezpieczną jazdę. Nowe regulacje wzmacniają sankcje karne, wprowadzają dodatkowe typy czynów zabronionych oraz rozszerzają możliwość orzekania przepadku pojazdów.

false

© Samuele Errico Piccarini_Unsplash

Siedem ustaw do zmiany

Nowelizacja obejmuje siedem aktów prawnych, w tym Kodeks wykroczeń, Kodeks karny, Prawo o ruchu drogowym oraz ustawę o kierujących pojazdami. Zmiany mają charakter systemowy i obejmują zarówno odpowiedzialność wykroczeniową, karną, jak i administracyjną.

Surowsze kary za drift i nielegalne zloty

Do Kodeksu wykroczeń wprowadzono nowy typ czynu zabronionego – drift, rozumiany jako celowe wprowadzenie pojazdu w poślizg lub doprowadzenie do utraty styczności kół z nawierzchnią. Za takie zachowanie grozi grzywna nie niższa niż 1500 zł, a w przypadku spowodowania zagrożenia w ruchu drogowym – co najmniej 2500 zł. Górna granica grzywny może sięgnąć 30 000 zł, a przy recydywie dolna granica kary ulega podwojeniu.

Nowe przepisy penalizują również organizowanie niezgłoszonych zlotów motoryzacyjnych oraz nielegalnych wyścigów. Organizatorom grozi kara ograniczenia wolności albo grzywna nie niższa niż 2000 zł. Uczestnicy i widzowie odpowiadają łagodniej, jednak umyślne uczestnictwo – także jako pasażer lub obserwator – pozostaje wykroczeniem.

Utrudnianie ruchu i wyższe grzywny

Zaostrzone zostały także sankcje za tamowanie lub utrudnianie ruchu na drogach publicznych. Zamiast symbolicznych kar przewidziano obecnie grzywnę lub karę ograniczenia wolności. Jeśli do takiego zdarzenia dojdzie w związku z niezgłoszonym zlotem motoryzacyjnym, grzywna nie może być niższa niż 1000 zł. Sąd może dodatkowo orzec nawiązkę do 1500 zł, jeżeli doszło do poważnego zakłócenia ruchu.

Kodeks karny: nowe przestępstwa i obowiązkowe zakazy

Nowelizacja Kodeksu karnego wprowadza definicję nielegalnego wyścigu pojazdów mechanicznych oraz dwa nowe przestępstwa: organizowanie lub udział w takim wyścigu jako kierujący pojazdem oraz rażące naruszenie zasad bezpieczeństwa drogowego, w tym skrajne przekroczenie prędkości. Oba czyny zagrożone są karą od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Jeżeli wypadek ze skutkiem śmiertelnym lub ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu nastąpił podczas nielegalnego wyścigu, przy rażącym naruszeniu przepisów albo mimo sądowego zakazu prowadzenia pojazdów, kara może wynieść od roku do 10 lat więzienia. W takich przypadkach sąd obligatoryjnie orzeka także zakaz prowadzenia pojazdów, a w określonych sytuacjach – dożywotnio.

Przepadek pojazdu: nowe zasady

Istotne zmiany dotyczą przepadku pojazdu mechanicznego. Jeżeli kierowca prowadził samochód, mając minimum 1,5 promila alkoholu we krwi lub 0,75 mg/dm³ alkoholu w wydychanym powietrzu, sąd (co do zasady) musi orzec przepadek pojazdu. Wyjątek jest możliwy jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Zrezygnowano z dotychczasowego mechanizmu przepadku równowartości pojazdu. Jeżeli orzeczenie przepadku nie jest możliwe lub celowe, sąd może orzec nawiązkę na rzecz Skarbu Państwa w wysokości od 5000 do 500 000 zł.

Zmiany w prawie drogowym i administracyjne zatrzymanie prawa jazdy

Prawo o ruchu drogowym wprost zakazuje driftu i innych manewrów prowadzących do celowej utraty przyczepności kół. Naruszenie tego zakazu skutkuje nie tylko grzywną, ale także administracyjnym zatrzymaniem prawa jazdy na 3 miesiące. Wprowadzono również definicję zlotu motoryzacyjnego. Spotkania obejmujące prezentację więcej niż 10 pojazdów na otwartej lub ogólnodostępnej przestrzeni wymagają wcześniejszego zawiadomienia gminy, zgodnie z przepisami o zgromadzeniach.

Prezydent kieruje ustawę do kontroli konstytucyjnej

Ustawa miałaby wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia. Przepisy dotyczące driftu oraz związanych z nim sankcji administracyjnych mają zacząć obowiązywać po 3 miesiącach. Prezydent zapowiedział jednak skierowanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli następczej. Jak podkreślono, choć regulacja realizuje ważny cel, jakim jest ochrona życia i zdrowia uczestników ruchu drogowego oraz walka z brawurową jazdą i nielegalnymi wyścigami, część przyjętych rozwiązań budzi poważne wątpliwości konstytucyjne. Zastrzeżenia dotyczą przede wszystkim nieprecyzyjnej definicji „nielegalnego wyścigu”, która – zdaniem prezydenta – może prowadzić do nieprzewidywalnej penalizacji i rozmycia granicy między wykroczeniem a przestępstwem. Wskazano także na ryzyko nadmiernej ingerencji w wolność zgromadzeń poprzez objęcie odpowiedzialnością karną nie tylko organizatorów, lecz również uczestników i widzów niezgłoszonych zlotów motoryzacyjnych. W ocenie prezydenta kontrola konstytucyjna ma rozstrzygnąć, czy zastosowane środki represyjne spełniają standardy pewności prawa, proporcjonalności i ochrony praw obywatelskich.

Żródło: prezydent.pl