Zabezpieczenia ppoż. stosowane w tunelach w Polsce

Każdy, kto kiedykolwiek podróżował przez Alpy zdaje sobie sprawę, jak dużo jest tuneli skracających podróż i sprawiających, że dojazd do celu jest bezpieczniejszy. Niektóre z nich położone są na płatnych odcinkach dróg. Polska nie jest potentatem pod tym względem, bowiem według stanu na styczeń 2025 roku do użytku było oddanych u nas siedem tego typu obiektów drogowych, a ich łączna długość wynosiła niecałe 25 km. Najdłuższym z nich jest liczący 2335 m tunel na warszawskim Ursynowie.

Według planów Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) liczba tuneli ma już niedługo wzrosnąć do 18 – osiem już jest w budowie, a trzy inwestycje są w przygotowaniach. Rekordowo długa ma być podziemna przeprawa pod Odrą. Długość tej budowli ma przekroczyć pięć kilometrów.

Tunele należą do najniebezpieczniejszych obiektów drogowych pod względem występowania pożaru. Z racji ograniczonej dostępności służby ratunkowe mają utrudniony dojazd do strefy zagrożenia. To dlatego, m.in. niezbędny jest odpowiedni system zabezpieczeń.

Wytyczne poprawiające bezpieczeństwo w tunelach

W lipcu 2023 roku specjaliści z GDDKiA opracowali dokument pt.: „Opis potrzeb i wymagań dla tuneli drogowych”. W dokumencie ujęto wymagania m.in. w zakresie: wentylacji, systemów sterowania ruchem, drążenia, nawierzchni, a także systemów przeciwpożarowych.

Jednym z takich rozwiązań jest np. zastosowanie wysokociśnieniowej mgły wodnej. Do jej upowszechnienia przyczynił się m.in. Protokół Montrealski, który doprowadził do wycofania z użycia halonu. Obecne projektowane i wykonywane systemy gaszenia za pomocą wysokociśnieniowej mgły wodnej to technologia skuteczna i sprawdzona, potwierdzona pełnowymiarowymi testami pożarowymi, wykonywanymi we współpracy z akredytowanymi laboratoriami, takimi jak IBS, VdS, SINTEF, PAVUS. Mgła wodna jest skuteczna nawet przy ekstremalnie wysokich obciążeniach ogniowych (do 200 MW) oraz przy temperaturze pożaru przekraczającej 1000°C.Krzysztof Majcher ekspert w zakresie systemów ppoż. w SPIE BTS

Zabezpieczenia stosowane w tunelach

Obecnie w polskich tunelach drogowych stosuje się m.in.: systemy wczesnego wykrywania pożaru, punkty alarmowe z gaśnicami (rozmieszczone co 125 m), wnęki hydrantowe, nisze ratunkowe, a także poprzeczne przejścia ewakuacyjne między nawami (co 250 m). Niezbędne jest również oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne.

Ponadto nie brakuje zaawansowanych systemów wentylacji rewersyjnej kierującej dym zgodnie z kierunkiem ruchu. Niezbędne jest również instalowanie systemów przekazywania informacji głosowej i tekstowej, jak też łączności radiowej.

W tunelach wykorzystywane są również dysze ze stali nierdzewnej – zapewniają one niezawodne działanie i długą żywotność w miejscu obciążonym brudem i spalinami. Odpowiednia konstrukcja umożliwia stosowanie instalacji o minimalnej wysokości i łatwą integrację z innymi elementami tunelu. Zmienna konfiguracja dysz ułatwia dostosowanie mgły wodnej do pożaru o różnej mocy.

Bezpieczeństwo zależy także od kierowców

Nie trzeba chyba nikogo przekonywać o konieczności stosowania się do ograniczeń prędkości ustalonych na drogach wiodących przez tunele. Jednak to nie jedyne obostrzenia, do przestrzegania których obowiązujący są kierowcy.

Prowadzący może zostać poproszony o niezwłoczne opuszczenie tunelu w przypadku: awarii systemów tunelu, wypadku, zagrożenia pożarem, wycieku substancji niebezpiecznych, a także gdy prowadzona jest akcja służb ratunkowych lub istnieje podejrzenie zagrożenia terrorystycznego. Po zauważeniu ostrzeżeń w tunelu kierowca powinien opuścić tunel najbliższym wyjazdem, nie zatrzymywać się bez potrzeby, nie zawracać, a gdy zajdzie taka konieczność – udać się pieszo do wyznaczonego wyjścia ewakuacyjnego.

W przypadku zauważenia ostrzeżeń jeszcze przed tunelem kierowca ma zakaz wjazdu. Systemy ostrzegawcze zintegrowano z infrastrukturą tunelu i w sytuacjach awaryjnych uruchamiane są automatycznie.